علف مرغ ( بندواش)

Cynodon dactylon

Bermudagrass

علف هرز مرغ به نام های پنجه مرغی و بنداوش نیز معروف است از خانواده گندمیان (poaceae   )گیاهی است مرغ یکی از برگ باریک های ریزوم دار (از خانواده غلات) است که در اقلیم های سرد و مرطوب در سطح وسیعی گسترده شده است.

مرغ توسط لینه نام گرفت زیرا ترتیب قرار گرفتن گل های آن بر روی محور گل آذین ، شبیه گندم است . دوتا هشت گلچه ، بر روی سنبلک ها که به طور متناوب بر روی محور گل آذین قرار دارند ، قرار گرفته اند . چندساله و چهار کربنه که توسط بذر،ریزوم و استولون تکثیر می یابد . علفی با ریزومهای فلسی که قسمت های هوایی از ریزوم ها خارج می شود و زمین را مثل چمن می پوشاند این گیاه در برابر لگدکوبیها مقاومت زیادی دارد.

از سمج ترین علفهای هرز گیاهی بشمار می آید. گل آذین به صورت سنبله و در محل پهنک برگ به ساقه حلقه ای از کرک های مجتمع و سفید رنگ دیده میشود.

رویشی : چند ساله و مقاوم به سرما و گرماست.( گرما چون تابستان را تجربه میکند ) واز طریق بذز و ساقه های زیر و رو زمینی تکثیر پیدا میکند یعنی هر قسمت از این گیاه به شخصه قدرت رویش را داراست . بیشتر در غلات دیده میشودو در حاشیه مزارع و جاده ها و فضای سبز و پارکها به چشم میخورد.

ارتفاع ساقه های مرغ بین 10 تا30سانتیمتر و طول برگهای آن به10 تا20 سانتیمتر می رسد.برگها به رنگ خاکستری تاسبز مایل به آبی هستند. برگ های مرغ تقریبا 75/0 سانتی متر پهنا داشته ، سطح فوقانی آن تا حدودی پرزدار بوده و دارای اوریکل های قلاب شده به هم می باشند . ارتفاع این گیاه بین 30 تا 90سانتی متر است .

این گیاه به وسیله ریزوم و بذر گسترش می یابد . گلدهی در اواسط خرداد شروع و تا تابستان ادامه می یابد . گیاهان دگرگشن بوده و گرده افشانی آن توسط باد انجام می گیرد .

برخلاف بسیاری از گیاهان چندساله ، بذرهای مرغ مکانیسم مهمی برای دوام درازمدت این نبوده و دوره خواب کوتاهی پس از برداشت را دارا می باشد . گزارش شده است که بذرها در شرایط خشک انباری به مدت 1تا 6 سال دوام می آوردند. اما در مزرعه بیشتر از 1 تا 2 سال دوام نمی آورند .

تولید ریزوم ، وسیله عمده گسترش و بقای این گیاه است . ساقه تولید شده از ریزوم های زمستان گذرانی کرده و در ابتدای بهار رشد فعال خود را آغاز می کنند. گیاهچه های حاصل از بذر 3 تا 5هفته پس از گیاهچه های حاصل از ریزوم رشد می کنند . در مرحله 3تا 4 برگی ، گیاهان شروع به پنجه زنی و تولید ریزوم می کنند و تا اواخر اردیبهشت گیاهان جدید حاصل می گردند .

در پاییز هنگامی که ساقه های والد از بین می روند، نوک ریزوم ها تولید ساقه های هوایی اضافی می کند . اندام های هوایی اضافی و قطعات دیگر ریزوم زمستان گذرانی کرده و در بهار آینده رشد جدیدی را آغاز می کنند .

ریزوم ها می توانند چندین سال دوام آورند .

 پنجه مرغی درخاکهای حاصلخیز با عمق کافی به سرعت رشد میکند.در هر دو نوع خاک رسی سنگین و ماسه ای سبک رشد کرده و در برابر غرقاب شدن تا حدودی مقاوم است ولی در زمینهایی که سطح اب در آنها بالا باشد رشد خوبی ندارد.این گیاه به اسید، قلیا،و تا حدودی به نمک سازگاری دارد. در زمینهایی که کود داده میشود واکنش ان در برابر کود بسیار مساعد است.

این گیاه به خشکی مقاوم و به شرایط قلیایی متحمل بوده و در طیف وسیعی از خاکها بخوبی رشد می کند . توانایی زیاد این گیاه برای ازدیاد رویشی علاوه بر ازدیاد زایشی ، گسترش سریع آن را در مدت کوتاهی پس از استقرار تضمین و ریشه کن کردن آن را در عمل دشوار می نماید . این گونه علاوه بر رقابت شدید با گیاهان زراعی برای دریافت عوامل ضروری مانند آب و عناصر غذایی ، از قدرت آللوپاتیک زیادی برخوردار بوده و با آزاد کردن ترکیبات شیمیایی سمی ، رشد و نمو گیاهان زراعی را مختل و عملکرد آنها را به شدت کاهش می دهد.

در مقیاس جهانی ، شاید بتوان پنجه مرغی را در زمره خطرناک ترین گیاه هرزه خانواده گندمیان و یکی از چند گیاه هرز خطرناک در بین کل گیاهان هرز به شمار آورد . در ایران نیز این گیاه در تولید بسیاری از گیاهان زراعی یک ساله و چند ساله تزاحم ایجاد می نماید و از پر خسارت ترین گیاهان هرز محسوب می گردد